การก่อตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มคนปฏิรูปที่ดิน ตำบลห้วยทับมอญ อำเภอเขาชะเมา จังหวัดระยอง ภายใต้การสนับสนุนจากสำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) ให้เป็นศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงชุมชนในเขตปฏิรูปที่ดิน ซึ่งถือว่าเป็นอีกหนึ่งตัวอย่างของศูนย์เรียนรู้ฯ ที่ประสบความสำเร็จในการพัฒนาคนพัฒนาที่ดินให้เกิดประโยชน์อย่างสูงสุด

นายเกียรติชัย ดวงผาสุข หนึ่งในสมาชิกกลุ่มฯ เล่าว่า อำเภอเขาชะเมา เป็นอำเภอที่กันดารที่สุดและมีการพัฒนาน้อยมากในจังหวัดระยอง ทางกลุ่มจึงมีแนวคิดที่จะพัฒนาหมู่บ้านและได้รับการสนับสนุนจาก ส.ป.ก. ซึ่งเข้ามาให้ความรู้และนำสมาชิกศึกษาดูงานนอกพื้นที่ จากนั้นสมาชิกกลุ่มได้ปรึกษาหารือกันว่าจะทำอย่างไรให้สมาชิกมีรายได้ทุกวัน ในที่สุดได้ข้อสรุปว่าจะปลูกพืช 3 ชนิด คือ 1. ปลูกไผ่ 2. ปลูกมะนาว และ 3. เลี้ยงกบ ซึ่งทั้ง 3 ชนิดนี้จะเกื้อกูลกันได้ลงตัว อย่างเช่น การเลี้ยงกบจะมีรายได้ทุกเดือน ปลูกมะนาวจะมีรายได้ช่วงฤดูแล้ง ขณะเดียวกันช่วงแล้งที่หยุดกรีดยางพาราจะมีรายได้จากไผ่ ซึ่งสมาชิกไม่ต้องออกไปทำงานนอกพื้นที่เหมือนกับที่ผ่านมา

ต่อมา ได้รับการสนับสนุนจาก ส.ป.ก. ให้เป็นศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงในเขตปฏิรูปที่ดิน โดยมีพื้นที่ 15 ไร่ แบ่งพื้นที่ในการปลูกพืช 3-4 ชนิด มีพืชหลักคือ การปลูกยางพารา และพื้นที่ปลูกอีก ได้แก่ มะนาวกระถาง พริกกระถาง ปลูกหน่อไม้ และพืชผักสวนครัว เหตุผลที่เลือกปลูกพืชประเภทดังกล่าว เพราะต้องการให้สมาชิกกลุ่มมีรายได้ทุกวัน

นายเกียรติชัย ได้เล่าถึงเทคนิคการปลูกมะนาวกระถางโดยเลือกพันธุ์ทูลเกล้า ซึ่งเป็นมะนาวที่ไร้เมล็ด มีรสชาติหอมหวาน เหมาะสำหรับคั้นน้ำมะนาว ให้ฟังว่า เทคนิคที่เป็นหัวใจหลักของการปลูกมะนาวกระถางอยู่ที่การใช้การเลือกกระถาง เกษตรกรอาจจะเลือกใช้กระถางขนาดใหญ่ วงบ่อซีเมนต์หรือยางรถยนต์ที่แปรสภาพเป็นกระถางก็ได้แต่ทั้งหมดต้องมีช่องระบายน้ำ แต่ต้องหาวัสดุรองก้นกระถางเพื่อป้องกันไม่ให้รากลงดิน เพราะจะไม่สามารถบังคับให้มะนาวออกดอกนอกฤดูได้

ซึ่งดินที่ใช้ปลูกต้องร่วนซุย อาจใช้ดิน 2 ส่วนผสมปุ๋ยหมัก 1 ส่วน ขุยมะพร้าว 1 ส่วน เพื่อเพิ่มอินทรียวัตถุในดิน การจัดการดูแลก่อนออกดอกต้นมะนาวที่จะใช้ผลิตมะนาวนอกฤดูควรมีอายุไม่น้อยกว่า 10 เดือน มีการจัดการให้น้ำให้ปุ๋ยและป้องกันกำจัดโรค แมลง เป็นอย่างดี มีสภาพต้นสมบูรณ์ ใบตันไม่แตกใบอ่อน การทำมะนาวออกนอกฤดูจะเริ่มในช่วงเดือนสิงหาคม โดยการควบคุมน้ำให้ได้รับน้ำน้อยลงแต่เนื่องจากอยู่ในช่วงฤดูฝน จึงต้องควบคุมน้ำด้วยวิธีใช้พลาสติกคลุมโคนต้นปากกระถางประมาณ 15 วัน

หรือสังเกตจากใบที่เริ่มเหี่ยวเป็นสีเหลือง จึงให้น้ำตามปกติ พร้อมปุ๋ยเร่งดอก หลังจากนั้นมะนาวจะเริ่มแตกยอดและดอกออกมา หลังติดผลแล้วควรไว้ผลอย่าให้ดกเกินไปเพราะต้นจะโทรมเร็ว ให้น้ำ ปุ๋ยตามปกติ กระทั่งเก็บเกี่ยวประมาณเดือนมีนาคม-เมษายน ข้อดีของมะนาวนอกฤดู ผลิตมะนาวนอกฤดูได้ง่าย ปลูกเป็นไม้ประดับได้ ใช้พื้นที่ปลูกน้อยและสามารถผลิตขายได้ทั้งต้นและผลปัจจุบันศูนย์เรียนรู้วิสาหกิจชุมชนกลุ่มคนปฏิรูปที่ดิน ได้จัดทำ โครงการ “1 ไร่1 วัน 1 พันบาท” ในวาระที่กลุ่มฯ ครบรอบในการก่อตั้ง 2 ปี ทั้งนี้เพื่อให้ผู้ที่สนใจเข้ามาเยี่ยมชม และฝึกปฏิบัติจริง เพื่อนำความรู้ที่ได้ไปเป็นแนวทางในการประกอบอาชีพต่อไป

“การจัดตั้งกลุ่มดังกล่าวต้องการใช้โอกาสที่ภาคหยิบยื่นให้มาให้เป็นประโยชน์อย่างยาวนานและยั่งยืน ไม่ใช่ให้ภาครัฐช่วยเหลืออย่างเดียว ดังนั้นองค์ความรู้ที่รัฐหยิบยื่นให้อยากให้ทุกคนนำมาปฏิบัติอย่างจริงจังเพราะคือกำไรชีวิต และสร้างโอกาส สร้างรายได้ที่มั่นคงให้กับครอบครัวต่อไปในอนาคต” นายเกียรติชัย กล่าว.